ABD’de yaşanan UPS kargo uçağı kazasının ardından, sosyal medyada 1979’da yaşanan American Airlines Flight 191 faciası ile benzerlik iddiaları gündeme gelirken, uzmanlar teknik farklara dikkat çekiyor.
DC-10’un trajik geçmişi hatırlatıldı
25 Mayıs 1979’da Chicago O’Hare Havalimanı’ndan kalkış yapan American Airlines Flight 191 adlı DC-10 tipi uçak, sol motorunun kanattan kopması sonucu düşmüş; 273 kişinin yaşamını yitirdiği kaza, ABD tarihinin en ölümcül sivil havacılık kazası olarak kayıtlara geçmişti.
Kazanın nedeni, motorun uygunsuz bakım yöntemleriyle — forklift yardımıyla — kanada monte edilip sökülmesi sonucu pylon bağlantısının zayıflamasıydı. Motorun kalkış sırasında kanattan koparak yukarı ve arkaya savrulması, kanat üzerindeki hidrolik hatlarını zedelemiş ve “slat” adı verilen hücum kenarı flaplarının kapanmasına yol açmıştı. Bu durum, uçağın sol kanadında ani sürat kaybı ve kontrolsüz yalpalamaya neden olmuştu.
FAA, olay sonrasında DC-10 serisi uçaklarda yapısal ve sistemsel düzenlemeler yapmış, slat sistemine fiziksel kilitleme mekanizması eklenmesini zorunlu kılmıştı. Ayrıca kalkış sırasında motor arızası yaşanması durumunda pilotların uyguladığı hız prosedürleri “V2 + 10 knot” kuralına göre revize edilmişti.
MD-11, DC-10’un birebir kopyası değil
1979 kazası sonrası gündeme gelen iddialar üzerine uzmanlar, MD-11’in DC-10’un doğrudan aynısı değil, ancak türevi bir model olduğunu vurguladı.
MD-11, McDonnell Douglas tarafından 1990’larda geliştirilen, uzatılmış gövdeye, modernize edilmiş kanat yapısına ve yeni aviyonik sistemlere sahip bir versiyon olarak biliniyor.
Uçak, aynı genel platformu paylaşsa da hidrolik, uçuş kontrol ve motor pylon sistemlerinde ciddi tasarım farkları bulunuyor.
Bir havacılık uzmanı şu değerlendirmeyi yaptı:
“MD-11, DC-10’dan türetilmiş bir uçak ama aynı değil. FAA’nin 1979 sonrası getirdiği bütün yapısal değişiklikler bu modelde zaten uygulanıyor. DC-10 kazasındaki zayıf pylon bağlantısı, günümüz uçaklarında artık mümkün değil.”
Spekülasyon uyarısı: “Henüz kimse ne olduğunu bilmiyor”
Uzmanlar, sosyal medyada kazanın nedenine dair yapılan yorumların büyük bölümünün “erken ve yanıltıcı” olduğuna dikkat çekti.
Kaza sonrası yapılan bir paylaşımda şu ifadeler yer aldı:
“Spekülasyonlar kaçınılmaz ama hiçbirimiz şu anda gerçekte ne olduğunu bilmiyoruz. Bu paylaşımın amacı, geçmiş kazalarla olası benzerlikleri doğru bağlama oturtmak. MD-11, DC-10 değildir.”
Sonuç: Aynı kökten gelen ama farklı uçaklar
1979’daki American Airlines 191 kazası, havacılık tarihinde kalıcı değişikliklere yol açtı. Ancak bugün yaşanan kazanın nedeni henüz bilinmiyor.
Uzmanlar, benzer görüntülerin kamuoyunda “DC-10 hatası geri döndü” algısı yaratmaması gerektiğini belirtiyor.
“Her iki uçak da üç motorlu olsa da, MD-11 modernize edilmiş sistemleriyle farklı bir nesli temsil ediyor. Gerçek neden, ancak resmî kaza incelemesi tamamlandığında ortaya çıkacak.”
