ABD Ulusal Ulaşım Emniyet Kurulu (NTSB), Alaska Havayolları’na ait Boeing 737 MAX 9 tipi yolcu uçağında yaşanan kapı paneli patlamasıyla ilgili yayınladığı ön raporda, hem üretici firma Boeing’i hem de denetleyici kurum olan Federal Havacılık İdaresi’ni (FAA) ciddi denetim ve üretim zafiyetleri nedeniyle eleştirdi.
5 Ocak 2024 tarihinde Portland’dan kalkış yapan Alaska Havayolları’nın 1282 sefer sayılı uçuşunda, uçuşun altıncı dakikasında gövdenin sol yanındaki orta acil çıkış kapısı aniden yerinden kopmuş, uçak kabininde ani basınç kaybı yaşanmıştı. Olay sırasında uçakta bulunan 177 yolcu ve mürettebattan sekizi hafif yaralanmış, uçak Portland’a acil iniş yapmıştı.
Civatalar Eksik, Denetim Zayıf
NTSB Başkanı Jennifer Homendy’nin öncülüğünde yürütülen soruşturma kapsamında elde edilen bulgulara göre, kapıyı yerinde tutması gereken dört temel cıvatanın montaj sırasında takılmadığı tespit edildi. Homendy, olayın tekil bir hata değil, “çoklu sistem hatalarının bir sonucu” olduğunu vurguladı.
Boeing’de Denetim ve Eğitim Sorunu
Raporda Boeing’in üretim hattındaki kalite kontrol mekanizmalarında ciddi eksiklikler bulunduğu, çalışanlara yeterli eğitim verilmediği ve işçilerin yoğun üretim baskısı altında çalıştığı ifade edildi. Bazı çalışanların “üret, üret, üret” şeklinde yöneticilerden baskı gördüklerini belirttiği kaydedildi.
FAA da Sorumlu Tutuldu
NTSB, FAA’nın Boeing üzerindeki denetim görevini etkin şekilde yerine getirmediğini, denetim sonuçlarını yeterince belgeleyip analiz etmediğini belirterek, “FAA’nın nerede olduğu sorusu halen cevapsız” ifadesine yer verdi.
Uçuş Ekibine Övgü
Raporda, yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen uçuş ekibinin profesyonel bir refleksle uçağı güvenle geri döndürerek Portland’a indirmesi “kahramanca” olarak nitelendirildi. Acil inişin ardından, yangın söndürme ve kurtarma ekiplerinin kısa sürede müdahale ettiği bildirildi.
Yeni Düzenlemeler Önerildi
NTSB, FAA’ya denetim süreçlerini güncelleme, geçmiş denetim verilerinin arşivlenmesi ve Boeing’in güvenlik kültürünün bağımsız uzmanlarca değerlendirilmesi yönünde çağrıda bulundu. Öte yandan, Boeing ve kapı panelini üreten Spirit AeroSystems’e, kapı tasarımını yeniden gözden geçirmeleri, yapısal sensör sistemleriyle güvenliği artırmaları ve montaj hatalarına karşı daha güvenli üretim süreçleri geliştirmeleri tavsiye edildi.
Güvenlik Kültürü Sorgulanıyor
Boeing’in son yıllarda yaşadığı peş peşe güvenlik krizleri ve FAA’nın bu süreçteki denetim yetersizlikleri, ABD kamuoyunda “havacılık güvenliği kültürünün” yeniden yapılandırılması gerektiği yönündeki tartışmaları artırdı. NTSB’nin nihai raporunun önümüzdeki aylarda yayımlanması bekleniyor.
